Irena K. z ulicy Opaczewskiej miała 12 lat, kiedy w sierpniu 1944 r. w powstańczej Warszawie pojawiły się oddziały SS RONA, spędzając cywilną ludność Ochoty na Zieleniak. Nocą, pijani sołdaci wyciągali z tłumu młode i stare kobiety, małe dziewczynki i przyszłe matki, które masowo gwałcili. Wiele z nich zostało w bestialski sposób zabitych. Irence udało się przeżyć.

Na osiemdziesiąt lat pamięć Ireny K. zamilkła, ale w dniu odsłonięcia pomnika „ku czci pomordowanych” wszystko do niej wróciło. Znowu była noc na Zieleniaku, krzyki dziewczynek i kobiet, których nikt nie potrafił ocalić. Znowu usłyszała swój stłumiony głos, a potem nagle zaczęła głośno mówić: „miałam wtedy wpiętą we włosy taką białą wstążkę…”.

O doświadczeniu Ireny opowiada najnowszy monodram Agnieszki Przepiórskiej „Ocalone”, wyreżyserowany przez Maję Kleczewską. To jeden z pierwszych głosów oddanych ofiarom pacyfikacji Ochoty podczas Powstania Warszawskiego. Autor scenariusza Piotr Rowicki utkał historię Ireny K. na bazie skrawków wspomnień oraz dzienników pochodzących od świadków i ofiar. Dzięki temu ukazany został fragment wielu zbrodni, jakich dopuściły się w 1944 r. oddziały SS RONA, składające się głównie z dezerterów zbiegłych z Armii Czerwonej. Spektakl nie jest jednak wyłącznie historią o obozie przejściowym na Zieleniaku, ale uniwersalną opowieścią o kobietach z doświadczeniem gwałtu wojennego. Historią aktualną pod każdą szerokością geograficzną, w której toczą się działania wojenne, a gwałt jest stosowany jako forma broni.

Monodram „Ocalone” zaprezentujemy na scenie Nadarzyńskiego Ośrodka Kultury 5 września o godz. 18. Po spektaklu odbędzie się rozmowa z aktorką i osobą specjalizującą się w obszarze traumy.

Treści wrażliwe: zbrodnia wojenna, gwałt, krew, wulgaryzmy.

Informacje o spektaklu
Grupa wiekowa: młodzież i dorośli
Czas trwania: 65 minut
Obsada: Agnieszka Przepiórska
Reżyseria: Maja Kleczewska
Tekst: Piotr Rowicki
Kostium: Konrad Parol
Muzyka: Cezary Duchnowski
Wideo: Krzysztof Garbaczewski
Choreografia: Anna Krysiak
Charakteryzacja: Joanna Łukijańczuk
Producent: Dom Spotkań z Historią
Data i miejsce premiery: 30 września 2025, Warszawa

Pokazy spektakli odbywają się w ramach programu Teatr Polska realizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.